PLASTİK KİRLİLİĞİNE KARŞI TARİHİ BM ZİRVESİ

Cenevre'de Tarihi Plastik Zirvesi Başladı: 179 Ülke Bağlayıcı Anlaşma İçin Masada

5 Ağustos 2025 tarihinde İsviçre'nin Cenevre kentinde, dünya genelinde plastik kirliliğine karşı bağlayıcı bir uluslararası anlaşmanın oluşturulması amacıyla kritik bir BM toplantısı başladı. "Global Plastics Treaty" (Küresel Plastik Antlaşması) olarak adlandırılan bu süreç, 2022 yılında başlatılan müzakerelerin devamı niteliğinde olup, 179 ülkenin resmi temsilcileri, uzmanlar ve sivil toplum kuruluşları ile birlikte yürütülüyor.

Toplantının temel hedefi, plastik üretimi, kullanımı, atık yönetimi ve geri dönüşüm süreçlerini içeren bir "tam yaşam döngüsü yönetimi" üzerine küresel bir hukuk düzenlemesi oluşturmak. Uzmanlar, bu anlaşmanın iklim değişikliğiyle mücadele kapsamında Paris Anlaşması kadar etkili bir belge olması gerektiği görüşünde birleşiyor.

Görüşmelerde bazı ülkeler, özellikle Avrupa Birliği üyeleri ve gelişmekte olan pek çok ülke, tek kullanımlık plastiklerin üretiminde ciddi kısıtlamalara gidilmesini savunuyor. Diğer yandan, petrol ihracatçısı olan bazı ülkeler, özellikle Suudi Arabistan, Rusya ve Amerika Birleşik Devletleri, üretim sınırlamasına karşı çıkarak daha çok geri dönüşüm ve atık kontrolüne dayalı yaklaşımları destekliyor.

Zirvede dikkat çeken konulardan biri de mikroplastiklerin insan sağlığı üzerindeki etkileri oldu. Yapılan son bilimsel araştırmalara göre, mikroplastikler özellikle çocuklar üzerinde ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Plastik atıkların her yıl okyanuslara ve tatlı su kaynaklarına sızdığı, bu miktarın önümüzdeki 15 yılda iki katına çıkabileceği vurgulandı.

Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) yetkilileri, antlaşmanın sadece çevresel değil; ekonomik ve halk sağlığı açısından da önemli bir dönüm noktası olduğunu belirtti. Uzmanlar, plastik kirliliğinin küresel ölçekte sağlık ve ekosistem üzerindeki etkileri nedeniyle bu sürecin ertelenemez olduğunu ifade etti.

Toplantının 14 Ağustos’a kadar devam etmesi bekleniyor. Bu süreçte ülkeler arasında bir uzlaşma sağlanması durumunda, bağlayıcı bir uluslararası antlaşma taslağı hazırlanacak ve sonraki BM Genel Kurulu’nda onaya sunulacak.

Not: Zirvenin başarısız olması durumunda, süreç 2025 sonbaharındaki COP iklim konferansında yeniden ele alınabilir.