NUR ÖZTÜRK İLK

Her çağın yükünü çeken, öneminin ve gücünün asla farkına varamayan kadınlar üzerinden yaratılan

sorunsal, yüz yıllardır hep gündemdedir… Doğanın verdiği yaratım gücünün son halkası olan doğumun

arkasından doyurma işlevinin başkahramanıdır da erkeğin bir adım gerisinden gitmek, başta olmak

üzere birçok alanda öğretilmiş çaresizliği kader olarak kabul eder... Aslında hiç eksik olmayan eteğini

beline doladıktan itibaren tüm dünyaya diz çöktürecek gücünü bir türlü görmek istemez…

Doğurduğu, doyurduğu ve hayatı öğrettiği erkeğin gerisinde kalmayı kabul eder de o erkeğe, kadına

saygı duymayı küçük yaştan itibaren öğretmeyi düşünemez… Baba evinde annenin koca evinde

kaynananın zulmü altında inlerken, “ya ne yapıyorsunuz, siz de kadınsınız“ diye bir türlü

haykıramaz… Tüm bu rolleri hiç değiştirmeden, sıra kendisine geldiğinde, canı yanmamış gibi gelinine

ve kızına tekrarlar… Bırakın fikrimiz olmasını, bir sesimiz olmasına bile tahammül edemeyen

erkeklere, bir de kadınlar eklenmiştir ki, en acısı da budur…

Yüzyıllardır genetik kodlarına işlenmiş bu süre gelim, o kadar hırçınlaştırmıştır ki kadın denilen

mükemmel varlığı, tecavüze uğrayan kadınlara destek vermek yerine “üzerinde ne varmış, ne giymiş”

diyebilecek kadar insaf yoksunu kılmıştır. Öyle ki, kadını insan bile görmekten uzak, sahiplendirme

seviyesine indirgeyen söylevler çeken HÜDAPAR gibi şer yuvasını, yanına alarak hükümet kuran zavallı

beyin yoksunu erkeklere karşılık, kara gözlük ve çarşaf giyerek kürsülerde bu adaletsizliği savunan

kadınları gördükçe, umudum da giderek tükeniyor…

Ne bu coğrafyada ne de diğerlerinde, “kadın kadının kurdu” oldu da bir türlü dostu, arkadaşı, sığınağı

olamadı… İşte bu açık kapıdan giriyor, bunca erkek zulmü…

Yüzyıllardır kapanmayan bu kapı, bugün hala kadın avına çıkmış canileri karşımıza çıkarırken, geçmiş

yüzyıllarda da durum bugünden hiçte farklı değildi… İşte size birkaç örnek…

Sizce Kimya Hatun bunları hak etti mi?

Herkesin kendi inancına ve bakış açısına göre açıkladığı Şemsi Tebrizi ve Kimya Hatun ilişkisi kadının o

yüzyılda da nasıl ötelendiğinin açık bir kanıtıdır. Aralarında ne yaşandı asla tam bilememekle birlikte

birkaç kısıtlı kaynaktan okumalar yapabiliyoruz sadece… Görüyoruz ki, her ne yaşandıysa, bunun ağır

yükünü çeken Kimya’dır ama en çok suçlananda yine odur. Araştırdığım kaynaklardan en akla yatanı

şudur: Meram Bağlarındaki son derece şık evinde ve bahçesinde hayat süren Kimya, babasının ani

ölümünden sonra makûs kaderiyle de yüzleşmeye başlar. Mevlana Celalettin ile evlenerek Konya

merkezdeki evine taşınan Kimya’nın annesi Kerra Hatun ve iki çocuğu, konak ailesi ve çalışanları

tarafından da başlangıçta pek sevilmez. Okumayı çok seven iyi eğitim görmüş olan Kimya’nın

mutsuzluğu, Alaeddin Çelebi ile olan arkadaşlığı sayesinde biraz aralanır. Birlikte büyürler, oyun

oynarlar. Çünkü masum iki çocukturlar… Ama bunun aşk olup olmadığına dair bir bilgiye sahip

değiliz… İki çocuğun yaramazlık boyutuna varan arkadaşlığına, o yaşlarda aşk demek bugünden

bakınca haksızlık gibi görünüyor.

Tebrizli Şems ile Mevlana’nın yollarının kesişmesi, birçok sorunu da beraberinde getiriyor.

Mevlana’nın ışık gibi parlamasını sağlayan Şems, 15 yaşındaki bir kızın da ışığını söndürüyor. Konya

halkının Şems’e olan düşmanlığını azaltmak dahası 50 yaşındaki Şems’in bir daha gitmesine engel

olmak için en sevdiği kızı olan 15’indeki Kimya ile evlendiriyor.

İran Ulusal Müzesi’ndeki kaynaklara göre aralarında hastalık derecesinde kıskançlık odaklı ilişki,

Kimya’nın sonunu getiriyor. Annesi ve ailesiyle birlikte eski evine yaptıkları ziyaretin, kendisinden

habersiz olduğu gerekçesiyle kıskançlık krizine giren Şems’in Kimya’yı ağır darp ederek hayatının son

bulmasına sebep oluyor. Yine kaynaklara göre Kimya, Şems’ten izin almadığı gerekçesiyle bu geziye

çıkmak istemediğini ama annesinin buna karşı çıktığını, “Yanında annen var. Bana güvenmeli”

diyerek Kimya’yı zorladığını öğreniyoruz. Konağa dönmelerinin ardından Kimya’yı sürükleyerek

odasına götüren Şems’e “dur” bile demeyen annesinin suskunluğu ise yeni değildi. İş buraya gelene

kadar Kimya’nın gördüğü eziyetle dolu tecrit hayatına, başta annesi, erkek kardeşi ve tüm konak

ahalisi seyirci kalmıştı. Nitekim Kimya ölürken, bu yalnızlığına dem vurarak, “Hiç kimse benim

yanımda olmadı, sesimi duymadı. Ne annem ne kardeşim” diyordu…

Çağının kadınlarından farklı olan ve cariyesine yapılan haksızlığa dahi susmayan Kimya’nın başına

gelenleri “oh olsun” diyerek izleyen konak kadınları, günümüzde de yok mu? Bizden farklı giyiniyor,

düşünüyor gerekçesiyle haz etmediğimiz kadınlar haksızlığa uğradıklarında yeteri kadar yanında

olabiliyor muyuz?

Gelelim Şems’e… Kuranı hatim etmenin ötesinde her harfinin tüm manalarını bilerek, anlayarak

konuşan Şems, matematik, astronomi ve tüm bilim alanlarında muhteşem eğitim almış bir zattır.

Bununla da yetinmeyerek hakikati aramak için yollara revan olmuş bir bilgi ve bilim aşığıdır… O halde

Kimya’ya yaptıkları, Şems’e ve aradığı hakikate uygun mudur? Dediğimizde, karşımıza Yunus

Emre’nin tevazu dolu hayatı ve dörtlükleri çıkıyor ve duruma ışık tutuyor: “İlim ilim bilmektir. İlim

kendini bilmektir. Sen kendini bilmez isen bu nice ilim öğrenmektir.”

Mevlana, “en sevdiğim kızım” dediği Kimya’ya bu şiddeti layık görürken Mesnevisinde insan ve tanrı

sevgisinden dem vuruyor ve “Gel, ne olursan ol yine gel “diyor. Ama kendi kapısına gelen Kimya, bu

merhametten bir türlü nasibini alamıyor…

Haremin cariyeleri ve öldürülen bebekleri…

Kendi tarihimizde kadınlara acı çektirmek konusunda hatırı sayılır bir öneme sahip. Rızalı, rızasız

Osmanlı Hanedanı’nın haremine alınan genç kızlardan bir gecelik ilişki sonunda hamile kalanlar, her

zaman çok da şanslı olamıyorlardı. Kendi doğurdukları çocuğunu tahta geçirerek Valide Sultan olma

hayalleri kuran kadınların, türlü oyunlarla ölüme gönderdikleri cariyeler ve çocukları, masumiyet

karinesinden hiç mi pay almazlar. Kanlı taht oyunlarının kurbanı olan bu kadınların, evlat acılarına

bugünden gönderilecek bir saygı duruşu ile mezarlarını ziyaret etmeyi hangi kadın derneği akıl etti de

biz duymadık?

Günümüz dünyasında yaşadıklarımız korku filmi senaryolarına bile “pes” dedirtecek türden… İstanbul

Sözleşmesi ile biraz nefes alacak gibi olacağız o da mümkün olamıyor. Çünkü tarikat denen şer

yuvalarının baskısıyla bu hak elimizden alındı. Ne yazık ki, biz yine birlik olup daha gür bir ses

çıkaramadık. Kadının gücünden ve zekâsından korkan erkeklerin, kadının insan mı hayvan mı

olduğunu tartışma cüretini gösteren Arap Dünyası’nın kültürüne âşık olma zavallılıklarını

anlayabilirim de bu zavallılığı destekleyen kadınların neyi amaçladıklarını bana kimse anlatamaz.

Tüm bu çelişkiler ışığında kaosa sürüklenen bizlerin imdadına yine sanat ve değerli sanatçılarımız

yetişiyor. Hepsine sonsuz teşekkürler. Nuri Bilge Ceylan’ın ödüllü filmi Kuru Otlar Üstüne, günümüz

kadınının özgür seçimleri ve kadınlığını özgürce yaşamasının karşı taraftaki etkisini anlamaya çalışan

diyaloğu, Merve Dizdar’ın mükemmel oyunculuğuyla taçlanıyor. İzlemenizi öneririm. Dizdar’ın hayat

verdiği Nuray karakteri diyor ki: “Samet’le yaşadıklarım, sende bir kadında hayal ettiğin ahlak

seviyesinin altında mı kaldı? Bir insan olarak bu dünyada ne kadar yer kapladığımı anlamak

istiyorum.”

Bu sözler hepimizi anlatmıyor mu? Yazımın başında belirttiğim, erkekleri bir tarafa koyarsak kadının

kadına olan şiddetiyle katmerlenmiş eza dolu hayat, filmde şu sözlerle ruh buluyor ve “ortak vicdana”

“ortak akıl” oluştur diyerek adeta yüksek sesle bağırıyor: “Bu dünyada güzel olan her şey insanın

kendi eliyle ördüğü ağlara takılıyor.”

Her şeye rağmen tüm bu çelişkileri ve kaosu düzeltecek, dünyayı güzelleştirecek her ne olacaksa

kadın eliyle olacaktır. Bunu, aydınlığı ruhunda hisseden eşitlikten yana kadınların yetiştirdiği erkekler

ve kadınlar yapacaktır. Yeter ki biz dünyayı doğuran ve doyuran kadınlar olarak gücümüzün farkına

varalım ve susmayalım… 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar gününüz kutlu olsun…